CSGO4月18日国服首测开启 激活码238你要买吗?
D?ri | |
---|---|
![]() ?nsan?n d?ri ?rtüyü | |
![]() D?rinin qurulu?u | |
Lat?nca | Cutis |
Yunanca | Derma |
Qrey | subyekt 234 1065 |
MeSH | Dermis |
Dorlands/Elsevier | Skin |
![]() |
D?ri — insan?n v? heyvanlar?n b?d?nini bir s?ra k?nar t?sirl?rd?n qoruyan, habel? hissiyyat, t?n?ffüs v? istiliyin t?nzimi prosesl?rind? i?tirak ed?n xarici ?rtükdür.
D?ri ?zünd?n altda yerl???n toxumalar? müxt?lif mexaniki z?d?l?rd?n qoruyur, b?d?n? x?st?lik t?r?d?n mikroblar? v? yad madd?l?ri ke?m?y? qoymur. H?m?inin, d?ri toxumalardan art?q su itkisin? mane olur v? b?d?nin temperatur t?nzimind? mühüm rol oynay?r. Eyni zamanda, d?ri onda yerl???n xüsusi t?r?m?l?r – reseptorlar vasit?si il? xarici mühitin q?c?qlar?n? (mexaniki, istilik v? s.) q?bul etdiyind?n duy?u üzvl?rind?n biridir. D?rid? olan müxt?lif reseptorlar orqanizml? xarici mühitin qar???l?ql? t?sirind? b?yük rol oynay?r.
D?ri ifrazat orqan? kimi d? dissimilyasiyas?n?n son m?hsullar?n?n ?ox az bir hiss?sinin orqanizmd?n xaric olunmas?nda i?tirak edir. D?rid? ifrazat m?sullar? t?r v? piy v?zil?ri vasit?sil? xaric olunur. D?rid?n t?r daima xaric olur v? bununla b?d?nin temperaturu v? qan?n osmotik t?zyiqi t?nzim olunur.
?nsan bir günd? 500-900 sm3 t?r xaric edir. Yay aylar?nda is? t?rin miqdar? 2-3 d?f? art?r.
D?ri hissiyyat?
[redakt? | vikim?tni redakt? et]?nsan oxudu?u kitab?n s?hif?l?rini asanl?qla ?evir? bilir, ?ünki ?ll?ri s?hif?l?ri hiss etm?kd? he? bir problem yaratm?r. Eyni ??kild? düz, sürü?k?n s?thi olan cisiml?ri d? m?s?l?n, st?kanlar? da ?lin? ala bilir. Bir tük? toxunduqda yum?aql???n?, bir qayan? tutduqda b?rkliyini hiss ed? bilir. ?ünki d?ri bütün bunlar? q?bul edib beyin? laz?mi siqnallar? g?nd?r?r?k cisiml?rin beyind? qavranmas?na k?m?k ed?n xüsusiyy?t? malikdir.
?nsan d?risinin alt?nda yerl???n toxunma sinirl?ri ?ox h?ssasd?r v? b?d?n? s?p?l?nmi?dir. ?n ?ox sinir ucu barmaq uclar?nda yerl??ir. Bu da insana h?r?k?t asanl??? verir. Bununla yana??, kür?kd? d? az sayda sinir ucu var.
?nsan d?risinin n?f?s alma qabiliyy?ti yoxdur.
?nsan d?risi bir ?ox t?b?q?d?n ?m?l? g?l?n, i?ind? hissedici sinirl?r, qan d?vran? kanallar?, ventilyasiya sisteml?ri, temperatur v? n?m nizamlay?c?lar? olan, Gün?? ?üalar?ndan b?d?ni qoruyan mür?kk?b orqand?r.
?nsan d?risi orqanizmin su tarazl???n?n pozulmas?n?n qar??s?n? al?r, davaml? v? elastikdir, ?z-?zünü t?z?l?y? bilir, b?d?ni z?r?rli ?üalardan qoruyur, xarici al?m il? ?laq?ni t?min edir, soyuq v? ya isti havalarda b?d?nin temperaturunu t?nziml?yir.
D?rinin qurulu?u
[redakt? | vikim?tni redakt? et]?nsan?n d?risi iki qatdan — xarici-d?riüstlüyü v? epidermisd?n v? daxili-xüsusi d?ri v? ya dermadan ibar?tdir. D?rinin alt?nda bo? piy toxumas? yerl??ir ki, bu da d?rini b?d?nin daxili toxumas? il? birl??ir. D?riüstlüyü ?oxqatl? epitel toxumas?ndan ibar?tdir. Onun üz?rind? bir-birin? s?x s?yk?n?n, r?ngsiz pulcuqlara b?nz?r buynuzla?m?? ?lü huceyr?l?r yerl??ir. Bu qat d?rinin qoruyucu qat?n? ?m?l? g?tir?r?k b?d?n? mikroorqanizml?rin, b?rk cisml?rin, maye v? qazlar?n daxil olmas?n?n qar??s?n? al?r. D?riüstlüyünün d?rin qat? ?oxqatl? canl? hüceyr?l?rd?n t??kil olunmu? v? h?min huceyr?l?r ?oxalmaq qabiliyy?tin? malikdir.
D?rinin buynuz pulcuqlardan ibar?t olan üst qat? daim xarici mühitin t?siri alt?nda sürtülüb t?külür. Lakin bunlar?n alt?nda yerl???n canl? hüceyr?l?rin fasil?siz olaraq ?oxalmas? n?tic?sind? h?min buynuz pulcuqlar yenil?ri il? ?v?z olunur..
Xüsusi d?ri
[redakt? | vikim?tni redakt? et]S?x lifli birl??dirici toxumadan ?m?l? g?lmi?dir. Xüsusi d?rinin hüceyr?aras? madd?si elastik lifl?rd?n t??kil olunmu?dur. Bunun say?sind? xüsusi d?ri ?ox m?hk?mliyi v? h?m?inin elastikliyi il? f?rql?nir v? odur ki, b?d?nin h?r?k?tin? mane olmur. D?rid? piy v? t?r v?zil?ri yerl??ir.
Piy v?zil?ri
[redakt? | vikim?tni redakt? et]Sad? v? mür?kk?b qurulu?lu olur. Onlar d?ri üz?rin? piy ifraz ed?r?k, d?rini v? tükl?ri yum?ald?r. D?rinin üz?rini nazik piy qat? ?rtür. Bu piy qat? b?d?n? su v? ona z?r?r yetir? bil?c?k ba?qa mayel?ri buraxm?r. Onlar d?rinin ya?lanm?? qat? il? ax?b tokülür.
T?r v?zil?ri
[redakt? | vikim?tni redakt? et]Uzun borucuqlar ??klind? olub, ad?t?n, ü? hiss?d? q?vr?laraq yumaqc?q ?m?l? g?tirir. T?r v?zil?rinin düz axaca?? is? d?ri üz?rin? a??l?r. T?r v?zil?ri yumaqc?qlar?n? qan kapilyarlar? ?hat? edir. H?min kapilyardan axan qan t?r v?zil?rin? t?rkibind? h?ll olunmu? halda az miqdarda x?r?k duzu, sidik c?vh?ri v? b?zi ba?qa madd?l?r olan su g?tirir. Yumaqc?qlarda ?m?l? g?l?n t?r, t?r axacaqlar? vasit?sil? d?ri üz?rin? t?külür.
Tükl?r
[redakt? | vikim?tni redakt? et]D?rid? tükl?r yerl??ir. ?nsanda d?rinin ?ox hiss?si seyr?k yerl???n ki?ik tükl?rl? ?rtülmü? olur. Lakin insanda tük ?tüyü bu v? ya dig?r d?r?c?d? reduksiya olunmu?dur. Tükl?r d?riüstlüyünün canl? qat?ndak? epitel hüceyr?l?rinin ?oxalmas? say?sind? daim uzan?r. Tükl?rin k?k hiss?sin? insanlarda z?if inki?af etmi? saya ?z?l?l?r birl??ir. Bu ?z?l?l?r tükl?ri h?r?k?t? g?tirir. Tükün g?vd? hiss?si buynuzlanm?? ?lü hüceyr?l?rd?n ?m?l? g?ldiyind?n, o b?yümür. Tükün r?ngi onun hüceyr?l?rind? olan piqmentd?n as?l?d?r. ?nsan?n barmaqlar?n?n ucunda buynuz l?vh?-d?rnaqlar yerl??ir. D?rnaqlar onlar?n ?sas?nda olan hüceyr?l?r hesab?na b?yüyür.
D?rinin taml??? v? t?mizliyi insan?n sa?laml??? ü?ün z?ruridir. Z?d?siz d?ri orqanizmi müxt?lif x?st?lik t?r?dicil?rinin daxil olmas?ndan yax?? qoruyur. ?irkli d?rid? bakteriyalar ?oxlu x?st?likl?r yarad?r. Odur ki, h?r bir adam d?risini h?mi?? t?miz saxlamal? v? z?d?l?nm?kd?n qorumal?d?r.[1]
H?m?inin bax
[redakt? | vikim?tni redakt? et]?stinadlar
[redakt? | vikim?tni redakt? et]- ↑ "Ki?i d?ri bax?m?n?n xüsusiyy?tl?". 2025-08-03 tarixind? arxivl??dirilib. ?stifad? tarixi: 2025-08-03.