车讯:内外皆有提升 曝北京奔驰新款GLA申报图

百度 四川-年宝叶则这个地方位于的县和、之间，那边叫年保玉则。

Hikm?tl?r evi (?r?bc?: ??? ?????? Beyt ?l-Hikm?) elm m?kt?bi olub 825-ci ild? Abbasil?r h?kmdar? olan ?l M?mun t?r?find?n Ba?dadda, vaxtil? ?ran?n c?nubunda m?vcud olmu? Qundi?apur m?kt?binin formas?nda yarad?lm??d?r. Bu m?kt?bin yarad?lmas? ka??z?n haz?rlanmas? il? ?laq?li idi. Ba?dadda h?min vaxt bir ka??z istehsal ed?n d?yirman tikilir. Ba?dad?n Suk-?l-V?rr?qin adl? ka??z bazar?nda 100-l?rl? dükan f?aliyy?t g?st?rirdi. Bu dükanlar?n b?yük ?ks?riyy?ti mü?lliml?r v? yaz???lara m?xsus idi. ?n m??hur ka??z tacirl?ri ?hm?d ibn Abu Tahir (819-893) v? Abu'l F?r?c M?h?mm?d ibn ??aq (v?fat edib 995) say?l?rd?lar. Hikm?t evind? 90-a yax?n insan yunan dilind? olan elmi ?d?biyyatlar?n ?r?b dilin? t?rcüm?si il? m???ul idil?r. Burada o d?vrd? m?lum olan bütün antik d?vrün aliml?rinin ?s?rl?ri ?r?b dilin? ?evrilir.T?rcüm? olunanlar?n aras?nda Hippokrat?n, Platonun, Aristotelin, Ptolomeyin v? Arximedin d? i?l?ri vard?r. D?y?rli ?s?rl?r t?rcüm? olunaraq onlara yeni h?yat verilmi?dir v? onlar sonralar Avropada elm v? texnikan?n inki?af?nda d?y?rli rol oynay?rlar.

Tarix?i ?l Qüftinin m?lumat?na ?sas?n m?kt?bin t??kil olunmas?nda 37 xristian, 8 s?bai v? 9 y?hudi m?n??li ??xsl?r i?tirak edirdil?r. Onlar malik olduqlar? dil biliyi v? ustal?qlar? il? m?kt?bin sal?nmas?nda vacib rol oynam??lar. Bu ??xsl?r aras?nda m??hur h?kim Hunayn ibn ??aq v? astronom Tabit ibn Kurra da vard?r. T?rcüm??ilikl? b?rab?r bu ev h?m d? b?yük r?s?dxanaya, t?dris hiss?sin?, kitabxanaya v? o cüml?d?n x?st?xanaya da malik idi. Sonralar bu m?kt?bin formas?nda ba?qa yerl?rd? d? elm ocaqlar? yarad?l?r. 1000-ci ild? X?lif ?l-H?kim Qahir?d? bel? bir Hikm?t evi tikdirir.

Hikm?tl?r evind? o d?vr ü?ün misli g?rünm?mi? layih?l?r h?yata ke?irilir. Bel? ki, ?slam aliml?ri o d?vr? q?d?r m?lum olan bütün yunan, fars, hind, ?in v? dig?r dill?rd? olan riyaziyyat, tibb, f?ls?f?, astronomiya v? bu kimi says?z-hesabs?z elml?r? dair ?s?rl?ri ?r?b dilin? t?rcüm? edirl?r. Sonralar bu t?rcüm?l?r Avropada geni? ??kild? istifad? olunacaq v? Avropa ?ntibah?na yol a?acaqd?r.

X?lif? ?l-M?munun d?vründ? (hakimiyy?td? oldu?u ill?r 813-833) Hikm?tl?r evinin r?hb?ri ?air v? mün?ccim S?hl ibn Harun idi. Bu elmi m?rk?zd? M?h?mm?d ibn Musa ?l-Xar?zmi (780-850), B?ni Musa qarda?lar? (M?h?mm?d C?f?r ibn Musa, ?hm?d ibn Musa v? ?l-H?s?n ibn Musa) v? Yaqub ibn ?saq ?l-Kindi (801-873) kimi dühalar f?aliyy?t g?st?rirdi. T?rcüm? b?lm?sin? is? Hunayn ibn ?saq adl? alim r?hb?rlik edirdi. T?rcum??il?r aras?nda ?n m??huru ??biy?n Tabit ibn Qürr? idi. Hikm?tl?r evin? x?lif? Abdulla ?l-M?mun ?zü b?yük diqq?t ay?r?r, Bizan ?mpreriyas?ndan qa??b g?lmi? aliml?r? xilaf?td? s???nacaq verir v? onlara Hikm?tl?r evind? xilaf?td? elm v? m?d?niyy?tin, xüsusil? kitab t?rcüm? v? ?ap?n?n sür?tl?ndirilm?si namin? h?r cür ??rait yarad?r. H?tta onun t???bbüsü il? Bizansa q?dim yunan kitablar?n? ?ld? etm?k m?qs?dil? bir karvan da g?nd?rilir.

Hikm?tl?r evi x?lif? ?l-Müt?`?sim (hak. 833-842) v? ?l-Vasiq (hak. 842-847)zaman?nda daha da inki?af edir. Lakin x?lif? ?l-Müt?v?kkil (hak. 847-861) zaman?nda dem?k olar ki, ?vv?lki ??hr?tini itirir. S?b?b is? birincil?rin ?slamda yunan f?ls?f?sini ?slam f?ls?f?si il? sintez ed?n Müt?`?zzil f?ls?fi c?r?yan?na yax?n olmas?, ?l-Müt?v?kkilin is? ?ksin? ?slamda yunan f?ls?f?sind?n geni? istifad? olunmas?na qar?? olmas? idi.

1258-ci ild? monqollar?n Ba?dada yürü?ü Hikm?tl?r evinin m?hvi il? n?tic?l?nir. Deyil?n? g?r? D?cl? ?ay?n?n suyu ona at?lm?? says?z-hesabs?z kitablar?n mür?kk?bind?n qara r?ng? boyanm??d?r.

M?nb?

1.Le Bayt Al-Hikma de Baghdad, par M.-G. Balty-Guesdon, in Arabica Revue d′études Arabes, tome XXXIX 1992 p.131 pp.

Xarici ke?idl?r

• Deyerler sitesi Dil--aztr Arxivl??dirilib 2025-08-14 at the Wayback Machine
• ?l?i? sitesi Dil--aztr Arxivl??dirilib 2025-08-14 at the Wayback Machine
• ?rfan dergisi Dil--aztr Arxivl??dirilib 2025-08-14 at the Wayback Machine